کهن‌ترین و گسترده‌ترین رشته ی علوم مهندسی می‌باشد و به همین خاطر به مادر علوم مهندسی شهرت دارد.
این رشته از فیزیک مهندسی و ریاضیات با دانش مواد و طراحی،آنالیز،ساخت سیستم های مکانیکی سر و کار دارد و نیازمند درک مفاهیمی مثل مکانیک، دینامیک، ترمودینامیک، آنالیز سازه ها و الکتریسته است.
برخلاف تصور عامه ی مردم مهندسین مکانیک با روغن ماشین و بنزین و تعمیر ماشین ها ندارند و تقریبا ارتباطی با شغل مکانیکی ماشین ندارد !! دانشجویان در این رشته با اصول طراحی و طرز کار مکانیزم‌های مختلف به کار رفته در اتومبیل به طور اصولی و پایه‌ای آشنا می‌شوند اما به تعمیر خودرو نمی‌پردازند.
رشته مهندسی مکانیک تمامی علوم و فنونی که با تولید، تبدیل و استفاده از انرژی، ایجاد و تبدیل حرکت و انجام کار، تولید و ساخت قطعات و ماشین‌آلات و به کارگیری مواد مختلف درساخت آنها و همچنین طراحی و کنترل سیستم‌های مکانیکی، حرارتی و سیالاتی مرتبط می‌باشد را در برمی گیرد .به عبارت دیگر محاسبات فنی، مدلسازی و شبیه‌سازی، طراحی و تهیه نقشه‌ها، تدوین روش ساخت، تولید و آزمایش تمامی ماشین آلات و تأسیسات موجود در دنیا، با تکیه بر توانایی‌های مهندسین مکانیک انجام می‌گیرد.
گرایش های این رشته:
مهندسی مکانیک دارای گرایش‌های “طراحی جامدات” ، “حرارت و سیالات” ، “ساخت و تولید” و “مهندسی دریا” است. گرایش های خاص این رشته شامل “مهندسی خودرو”، “مهندسی پزشکی”، “بیومکانیک”، “مهندسی هوا و فضا”، “مهندسی دریا”، “مهندسی راه آهن”، “مهندسی تاسیسات”، “مهندسی بیومکانیک”، “مهندسی مکاترونیک”، “مهندسی انرژی”، “مکانیک بیوسیستم”، “مهندسی هسته ای”، “مهندسی نظامی” است
توانایی های لازم برای این رشته:
دانشجوی مهندسی مکانیک باید در دو درس ریاضی و فیزیک قوی بوده و همچنین از هوش، استعداد و قدرت تجسم خوبی برخوردار باشد. فعالیت در رشته مهندسی مکانیک بسیار متنوع است و در نتیجه هم دانشجوی علاقه‌مند به کارهای تئوریک می‌تواند جذب این رشته شود و در بخش‌های نظری و تئوری فعالیت کند و هم دانشجوی خلاق و علاقه‌مند به طراحی و ساخت وسایل و دستگاه‌های مختلف می‌تواند این رشته را انتخاب نماید. همچنین توانایی در یادگیری نرم افزار های مختلف مرتبط با رشته خود را یاد بگیرد.
موقعیت های شغلی این رشته در ایران:
توسعه سخت افزاری و رشد مسایل مهندسی،گرایش به سمت تولید داخل و ایجاد تکنولوژی تولید تجهیزات و وسایل در داخل کشور و روی آوردن به خدمات مهندسی در داخل کشور به علت محدودیت‌های ارزی و کاهش درآمدهای نفتی، باعث رشد چشمگیر بازار کار مهندسین مکانیک در ایران شده است.
یک مهندس مکانیک در حال حاضر در زمینه‌های مختلفی فعالیت می‌کند که از جمله آنها می‌توان طراحی و ساخت ماشین‌آلات و قطعات آنها، طراحی و ساخت تجهیزات مکانیکی نیروگاه‌ها، طراحی و ساخت تجهیزات و سیستم‌های انتقال و تصفیه آب، سیستم‌های مکانیکی وکنترلی پالایشگاه‌ها و کارخانجات شیمیایی، طراحی و ساخت تأسیسات حرارتی و برودتی ساختمان‌ها ، ساخت ماشین‌آلات تغلیظ و بازیافت مواد مثل کارخانجات قند، کاغذ سازی ، سیمان، نساجی، نمک و کنسانتره، طراحی و ساخت وسایل و تجهیزات حمل و نقل زمینی، دریایی و هوایی، ساخت تجهیزات دفاعی و ساخت ربات‌ها، بازوهای مکانیکی و سیستم‌های تولید را نام برد. در ضمن یک مهندس مکانیک می‌تواند به عنوان کارشناس و مشاور فنی در بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و بیمه و شرکت‌های بازرسی و نظارت امور بین‌المللی فعالیت کند.
